تغذیهی کودکان یکی از مهمترین عوامل در رشد جسمی و ذهنی آنهاست. انتخاب غذاها و خوراکیهای سالم میتواند سلامت کودکان را تضمین کند، در حالی که مصرف مواد غذایی ناسالم ممکن است باعث بروز انواع مشکلات شود.
کودکان در سنین رشد به تغذیهای نیاز دارند که نهتنها انرژی روزانهی آنها را تأمین کند، بلکه به تقویت سیستم ایمنی، رشد استخوانها و بهبود عملکرد مغزی آنها نیز کمک کند. با این حال، در دنیای امروز که خوراکیهای رنگارنگ و فستفودها به راحتی در دسترس هستند، والدین در انتخاب غذاهای مناسب با چالش روبهرو هستند. به همین دلیل در این مقاله که توسط شرکت دنیای آرامش ارائه دهنده خدمات پرستاری در منزل کرج همراه با تخصص استخدام پرستار کودک در کرج تهیه شده است، به بررسی غذاها و خوراکیهای سالم و ناسالم برای کودکان میپردازیم و راهنماییهایی برای انتخابهای بهتر ارائه میدهیم. پس تا انتها با دنیای آرامش همراه باشید.
*توجه داشته باشید که این مطلب توصیهی پزشکی نیست و جنبهی اطلاعات عمومی دارد. برای انتخاب رژیم غذایی مناسب برای کودک خود، شما باید حتما با پزشک و یا متخصص تغذیه مشورت کنید.
لیست غذاهای سالم و ناسالم برای کودکان
تغذیهی مناسب برای کودکان یعنی غذاهایی که مواد ضروری مانند پروتئین، ویتامینها، مواد معدنی و فیبر را تأمین کنند. از سوی دیگر، غذاهای ناسالم معمولاً کالری بالا و ارزش غذایی کمی دارند. در ادامه برخی از غذاهای سالم و ناسالم برای کودکان را به شما معرفی میکنیم.
غذاهای سالم برای کودکان | غذاهای ناسالم برای کودکان |
جوجهکباب | فستفود |
عدسی | کلهپاچه |
کوکو سبزی | غذاهای سرخشده |
ماهی | خوراکهای آماده و کنسروی |
خوراک لوبیا | سوسیس و کالباس |
کتلت | غذاهای چرب |
آش رشته |
…::: مطلب پیشنهادی: غذاهای مفید برای استخوان بندی کودکان [راهنمــای جامع] :::…
غذاهای سالم برای کودکان
اگر به دنبال غذاهای سالم و مفید برای کودکان هستید، میتوانید موارد زیر را مد نظر داشته باشید. البته دقت کنید که سن فرزند شما در این انتخابها بسیار مهم است. مثلا اگر کودک شما در سنین خیلی پایین قرار دارد باید غذاها به شکل پوره و کاملا نرم به او داده شوند.
…::: مطلب پیشنهادی: پوره میوه برای نوزاد + نحوه اولین پوره نوزاد [راهنمای جامع] :::…
جوجهکباب
جوجهکباب تهیهشده با گوشت مرغ بدون پوست، ماست طبیعی، زعفران و ادویههای ملایم، منبعی عالی از پروتئین و مواد مغذی است. این غذا به دلیل روش پخت سالم (کبابی) و استفاده از مواد اولیهی تازه، برای کودکان مناسب است و میتواند با برنج یا نان سبوسدار سرو شود.
عدسی
عدسی یک غذای سنتی مغذی است که از عدس، پیاز و ادویههایی مانند زردچوبه تهیه میشود. عدس سرشار از فیبر، آهن و پروتئین گیاهی است که به رشد و تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک میکند.
کوکو سبزی
این غذا با ترکیب سبزیجات تازه مانند جعفری، گشنیز و تخممرغ تهیه میشود. کوکو سبزی منبعی غنی از ویتامینها و آنتیاکسیدانهاست و به دلیل طعم خاص خود، میتواند برای کودکان جذاب باشد.
ماهی
همهی ما از خواص ماهی آگاهیم و میدانیم که چقدر میتواند برای بدن مفید باشد. مخصوصا ماهیهایی مانند قزلآلا که بهصورت کبابی یا بخارپز تهیه میشوند، سرشار از امگا۳ هستند که برای رشد مغزی و سلامت قلب کودکان بسیار مفید است.
خوراک لوبیا
این غذا با لوبیا چیتی، گوجهفرنگی یا رب و ادویههای ملایم تهیه میشود و منبعی عالی از فیبر، پروتئین و آهن است که به سلامت گوارش و رشد کودکان کمک میکند.
کتلت
کتلت تهیهشده با گوشت چرخکردهی کمچرب، سیبزمینی و سبزیجات تازه، گزینهای مغذی و خوشطعم برای کودکان است. بهتر است کتلت و سایر غذاهای سرخکردنی با روغن کم آماده شود.
آش رشته
این غذای سنتی با ترکیب حبوبات، سبزیجات و رشته، منبعی غنی از فیبر، ویتامینها و مواد معدنی است.
…::: مطلب پیشنهادی: تغذیه کودک کم وزن + معرفی غذاهای افزایش دهنده وزن کودک :::…
غذاهای ناسالم برای کودکان
در کنار غذاهای مفید، برخی غذاهای ناسالم هم وجود دارند که بهتر است خانوادهها از آنها دوری کنند و یا مصرف آنها را محدود کنند. در ادامه چند مثال میزنیم.
فستفود
غذاهایی مانند پیتزا و سایر فستفودها معمولاً حاوی چربیهای مصنوعی، سدیم بالا و مواد نگهدارنده هستند. به همین دلیل مصرف مداوم آنها میتواند خطر چاقی و مشکلات قلبی را در کودکان افزایش دهد.
کلهپاچه
این غذا میان ایرانیها بسیار محبوب است ولی به دلیل چربی بالا و کلسترول زیاد، برای کودکان مناسب نیست. مصرف بیش از حد کلهپاچه میتواند به مشکلات گوارشی و افزایش وزن منجر شود.
غذاهای سرخشده
این غذاها معمولاً چربی و کالری بالایی دارند و مصرف زیاد آنها میتواند باعث افزایش وزن و مشکلات متابولیکی شود. اگر قصد مصرف غذاهای سرخشده را دارید بهتر است آن را در روغن مخصوص سرخکردنی درست کنید.
خوراکهای آماده و کنسروی
مصرف غذاهای کنسروی مانند تن ماهی یا خوراکهای آماده بسیار ساده است ولی به دلیل داشتن سدیم بالا و افزودنیهای شیمیایی، برای کودکان توصیه نمیشوند.
سوسیس و کالباس
این محصولات فرآوریشده حاوی مقادیر زیادی سدیم، چربیهای ناسالم و مواد نگهدارنده هستند که میتوانند به سلامت کودکان آسیب برسانند. مخصوصا مدلهایی که با درصدگوشت پایین تهیه میشوند.
غذاهای چرب
هر نوع غذایی بهتر است با کمترین میزان روغن درست شود تا ضرر آن به حداقل برسد. مثلا اگرچه غذایی مانند قرمهسبزی میتواند سالم و حتی مفید باشد، اما اگر با روغن خیلی زیاد و با چربی بالا تهیه شود، برای کودکان مضر است.
…::: مطلب پیشنهادی: میوه های مفید برای کودکان (لیست کامل) :::…
خوراکیهای سالم و ناسالم برای کودکان
خوراکیها نقش مهمی در رژیم غذایی روزانه کودکان دارند، چون بسیاری از افراد در سنین پایین به اسنکها و میانوعدهها بیشتر از وعدههای اصلی علاقه نشان میدهند. شما باید توجه داشته باشید که انتخاب خوراکیهای مناسب میتواند انرژی کودکان را تأمین کند و به سلامت آنها کمک کند، در حالی که خوراکیهای ناسالم ممکن است باعث ایجاد عادات غذایی نادرست شوند.
خوراکیهای سالم برای کودکان | خوراکیهای مضر برای کودکان |
میوههای تازه | چیپس و پفک |
آجیل و مغزها | شکلاتها و آبنباتهای صنعتی |
ماست طبیعی | نوشابههای گازدار و انرژی زا |
نان و پنیر و گردو | کیکها و بیسکویتهای صنعتی |
خرما | بستنیهای صنعتی |
سیبزمینی پخته | پاستیل و ژلهها |
…::: مطلب پیشنهادی: بهترین غذای برای مدرسه کودک {7 مورد} :::…
خوراکیهای سالم برای کودکان
یک میانوعدهی مفید و مغذی برای کودک میتواند شامل خوراکیهای زیر باشد.
میوههای تازه
میوههایی مانند سیب، موز، پرتقال، توتفرنگی و انار سرشار از ویتامینها، فیبر و آنتیاکسیدانها هستند. این میوهها میانوعدهای سالم هستند که به رشد و تقویت سیستم ایمنی کودکان کمک میکنند.
آجیل و مغزها
بادام، گردو، فندق و پسته منبعی غنی از چربیهای سالم، پروتئین و ویتامین E هستند. این خوراکیها انرژی پایداری برای کودکان فراهم میکنند. ولی توجه کنید که در سنین پایین باید به شکل کاملا پودر شده به کودک داده شوند.
ماست طبیعی
ماست بدون شکر و افزودنی، منبع خوبی از کلسیم و پروبیوتیکهاست که به سلامت استخوانها و گوارش کودکان کمک میکند.
نان و پنیر و گردو
این میانوعدهی سنتی و جذاب، ترکیبی متعادل از پروتئین، چربیهای سالم و کربوهیدرات است که کودکان را تا وعدهی غذایی اصلی سیر نگه میدارد.
خرما
خرما منبعی طبیعی از قند، فیبر و مواد معدنی مانند پتاسیم است که انرژی زیادی به کودکان میدهد.
سیبزمینی پخته
سیبزمینی پختهشده هم سرشار از فیبر و پتاسیم است. شما میتوانید سیبزمینی را با ماست یا سبزیجات سرو کنید تا برای کودک جذابتر شود.
…::: مطلب پیشنهادی: سبزیجات مفید برای کودکان [لیست کامل] :::…
خوراکیهای مضر برای کودکان
اگر فرزند کوچک دارید احتمالا در هنگام خرید از سوپرمارکت، چالشهایی دارید، چون کودکان همواره میخواهند انواع خوراکیها را بخورند و معمولا موارد نا سالم را بیشتر دوست دارند. برخی از خوراکیهای مضر برای کودکان که بهتر است مصرف آنها را محدود کنید، شامل موارد زیر هستند.
چیپس و پفک
این نوع خوراکیها سرشار از نمک، چربیهای ناسالم و افزودنیهای شیمیایی هستند. به همین دلیل مصرف مداوم آنها میتواند به افزایش وزن و مشکلات گوارشی منجر شود.
شکلاتها و آبنباتهای صنعتی
این خوراکیها قند بالایی دارند و ارزش غذایی کمی ارائه میدهند و مصرف بیش از حد آنها میتواند باعث پوسیدگی دندان و افزایش خطر دیابت در کودکان شود.
نوشابههای گازدار و انرژی زا
نوشابههای گازدار به دلیل قند بالا و فقدان مواد مغذی، برای همهی افراد از جمله کودکان مضر هستند. این نوشیدنیها میتوانند باعث چاقی و کاهش تراکم استخوانی شوند. نوشیدنیهای انرژیزاهم به دلیل کافئین و قند بالا برای کودکان اصلا خوب نیستند و میتوانند باعث مشکلات قلبی و حتی عصبی شوند.
کیکها و بیسکویتهای صنعتی
این محصولات معمولاً حاوی شکر زیاد، چربیهای غیرطبیعی و افزودنیهای مصنوعی هستند که برای سلامت کودکان مضرند.
بستنیهای صنعتی
بستنیهای پرچرب و پرشکر با افزودنیهای مصنوعی میتوانند باعث افزایش وزن و خرابی دندان شوند.
پاستیل و ژلهها
این خوراکیها حاوی قند بالا و رنگهای مصنوعی هستند که ممکن است برای کودکان مشکلات گوارشی ایجاد کنند.
…::: مطلب پیشنهادی: تغذیه کودکان در مسافرت (5مورد) + نکات مهم :::…
جمعبندی
انتخاب مواد غذایی مناسب برای کودکان باید با نظر پزشک متخصص انجام شود. چون بدن هر فرد شرایط خاص خود را دارد و فرزند شما ممکن است حساسیتهایی نسبت به برخی مواد غذایی (حتی موارد مفید) داشته باشد. ولی در کل سعی کنید غذاها و خوراکیهای متنوع را در رژیم غذایی کودکان بگنجانید تا مواد مغذی مختلف به بدن آنها برسد. در ضمن توجه کنید که حتی غذاهای سالم هم باید در مقادیر مناسب مصرف شوند تا از افزایش وزن جلوگیری شود. و در نهایت همواره کودکان را تشویق کنید تا بهتدریج غذاهای سالم را دوست داشته باشند و از فستفودها دوری کنند و به این شکل از همین سنین پایین عادات غذایی سالم را در آنها شکل دهید.
امیدواریم این مطلب دنیای آرامش برای شما مفید بوده باشد.
چگونه میتوانم کودکم را به خوردن غذاهای سالم تشویق کنم؟
غذاهای سالم را با ظاهری جذاب سرو کنید، مثلاً میوهها را به شکلهای خلاقانه برش دهید یا غذاهایی مثل کوکو سبزی را با تزئینات رنگارنگ آماده کنید. کودکان را در آشپزی مشارکت دهید و بهتدریج تنوع غذاهای مغذی مانند عدسی یا ماهی کبابی را در رژیمشان بگنجانید.
بهترین میانوعدهها برای تأمین انرژی کودکان چیست؟
گزینههایی مثل موز، خرما، ماست طبیعی با عسل، یا نان سبوسدار با پنیر و گردو انتخابهای عالی هستند. این خوراکیها سرشار از فیبر، پروتئین و ویتامینها هستند و به حفظ انرژی و تمرکز کودک در طول روز کمک میکنند.
چگونه میتوانم تشخیص دهم کدام خوراکیها برای کودکم مضر هستند؟
برچسبهای غذایی را بررسی کنید و از محصولاتی با افزودنیهای مصنوعی یا شکر زیاد اجتناب کنید. برای اطمینان، با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا خوراکیهایی متناسب با نیازها و حساسیتهای کودکتان انتخاب کنید.